Websites Rijksoverheid vol met derden

Aanleiding voor dit onderzoek was de kritiek die in augustus 2012 geuit werd richting de Rijksoverheid:  vanwege het gebruik van cookies op de websites rijksoverheid.nl en government.nl, zou de Rijksoverheid niet voldoen aan de Telecommunicatiewet, Artikel 11.7a, de wet die bepaalt dat toestemming vereist is wanneer men zich toegang verschaft tot randapparatuur van een gebruiker om data te verzamelen of op te slaan. Op 9 augustus 2012 berichtte de Rijksoverheid daarom de cookies op deze twee websites uit te schakelen en te inventariseren of aanpassingen nodig zijn op overige websites in haar beheer.

Het ‘Websiteregister Rijksoverheid‘ laat zien dat de Rijksoverheid de verantwoordelijkheid heeft over ongeveer 1100 websites. Deze domeinnamen zijn niet allemaal letterlijk in eigendom van de Rijksoverheid, maar ze worden wel gepresenteerd als zijnde in beheer van de Rijksoverheid. Dit Websiteregister Rijksoverheid is met behulp van een online tool, de ‘Tracker Tracker’, ontwikkeld door het Digital Methods Initiative (DMI), gecontroleerd op de aanwezigheid van ‘third party elements’ (3pes). Het begrip ‘third party elements’ verwijst naar technieken achter websites die data van bezoekers verzamelen en analyseren. De software maakt hierbij gebruik van het principe van Ghostery. Meer informatie over de tool (bèta) is beschikbaar op de Tracking the Trackers Workshop-pagina van het DMI.

Het eerste onderzoekje vond plaats tussen 9 -11 augustus. Toen zaten er third party elements op 684 domeinnamen van de 1110 websites. Dat is ongeveer 60%. In totaal waren het 840 third party elements van 39 services. Op 426 urls was niets te vinden, wat overigens niet betekent dat ze er niet zijn, aangezien Ghostery’s detectiemethode niet helemaal compleet is. 76 domeinnamen verbonden niet met de server. Eind augustus heb ik het onderzoekje nog een keer herhaald. Toen vond ik opnieuw op ongeveer 60% (696 domeinnamen) third party elements. In totaal zijn er rond de 856 third party elements gedetecteerd van 38 bedrijven. Opvallend is dat bijna alle ambassades Google Analytics gebruiken.

Hieronder een visualisatie of the relatieve aanwezigheid van 3pes. De grootte verwijst naar de hoeveelheid 3pes; de kleur naar het type. Ghostery onderscheidt onderstaande 3pe’s:

• Advertiser (AD): a 3pe that delivers advertisements
• Analytics (AN): a 3pe that provides research/analytics for website publishers
• Tracker (T): a 3pe that exists only to track user behavior
• Widget (W): 3pes that provide some kind of page function (comment forms, “Like” buttons, …)
• Privacy (P): 3pes that disclose data practices involved in delivering an ad. (http://www.knowyourelements.com)

Google Analytics is de grootste. Je kan uit de visualisatie hieronder concluderen dat een relatief klein aantal bedrijven een groot aantal 3pes heeft op de websites van de Rijksoverheid.

Op iets meer dan 400 domeinnamen werden geen third party elements aangetroffen.

Of voor de aangetroffen 3pes ook toestemming moet worden gevraagd aan de internetgebruiker, is afhankelijk van de functie van het third party element.